4 op de 10 bedienden hebben vakantiedagen over tegen het einde van het jaar en dat is een groter probleem dan het lijkt

Elk jaar opnieuw duiken ze op in organisaties: de collega’s die met een flinke stapel vakantiedagen het jaar afsluiten, en degenen die op het einde van december nog zwoegen om er net genoeg over te houden. Maar de verschillen zijn groter dan je zou denken.

Uit een nieuw onderzoek van Protime, uitgevoerd bij 1.000 Vlaamse bedienden, blijkt dat 43,5% van de werknemers hun wettelijke vakantiedagen meestal niet volledig opneemt. Aan de andere kant komt 1 op de 8 (12,4%) net dagen tekort.

Waarom nemen zoveel mensen hun verlof niet op? En wat betekent dat voor organisaties, teams en welzijn op het werk? We zetten de belangrijkste inzichten op een rij.

Vakantiedagen oppotten: een opvallende Vlaamse reflex

Meer dan vier op de tien bedienden (43,5%) behoren tot de ‘spaarders’: werknemers die hun vakantiedagen oppotten en niet opgebruiken. Eén op de acht (12,4%) is juist een ‘niet-spaarder’: iemand die te weinig dagen heeft aan het einde van het jaar.

De verschillen tussen mannen en vrouwen springen in het oog:

• 15% van de vrouwen komt vakantiedagen tekort
• tegenover 10% van de mannen
• 47% van de mannen heeft dagen over
• tegenover 41% van de vrouwen

Volgens professor arbeidsgeneeskunde Lode Godderis (KU Leuven) is dat geen verrassing:

“Vrouwen dragen nog steeds een groter deel van de zorg- en huishoudelijke taken. Zij zetten hun verlof vaker in voor gezinsverplichtingen, waardoor er aan het jaareinde minder vakantiedagen overblijven.”

Hoe ouder de werknemer, hoe meer dagen blijven liggen

Leeftijd speelt een duidelijke rol. De groep die het vaakst vakantiedagen overhoudt:

• 55-plussers: 47,6%
• 35 tot 54 jaar: 44,6%
• Jonger dan 35: 40,8%

Gemiddeld gaat het om vijf vakantiedagen per persoon.

**Waarom nemen werknemers hun verlof niet op?

De top 6 redenen**

De belangrijkste reden is verrassend logisch: we sparen voor “wat als…” Maar daarna wordt het snel complexer.

1. Oppotten voor onvoorziene omstandigheden – 27,9%

Werknemers houden dagen achter de hand, maar realiseren zich later dat deze niet meer ingepland kunnen worden.

2. Hoge werkdruk of onderbezetting – 24,4%

Een kwart voelt zich verplicht om te blijven werken — vaak uit angst om het team in de steek te laten.

3. Geen behoefte aan verlof – 20,3%

Ongeveer 1 op de 5 voelt niet de nood om al zijn vakantiedagen op te nemen.

4. Grote verantwoordelijkheidszin – 18,2%

Werknemers vrezen dat hun afwezigheid de productiviteit beïnvloedt.

5. Bedrijfscultuur die verlof niet aanmoedigt – 6,8%

In sommige organisaties heerst een impliciete boodschap: “hard doorwerken is beter dan rust nemen.”

6. Onwetendheid over resterende dagen – 5,1%

Een kleine groep wist gewoon niet meer hoeveel verlof er nog restte.

Met andere woorden: zowel psychologische als organisatorische factoren spelen een rol.

Te weinig vakantie nemen is slecht voor onze mentale gezondheid

Professor Godderis benadrukt dat het niet opnemen van vakantie geen individueel probleem is:

“Ongebruikte vakantiedagen weerspiegelen de cultuur en werkdruk binnen organisaties. Angst voor achterstand, zorgverplichtingen of de overtuiging dat verlof nemen niet kan, legt een grote druk op werknemers. Door rust actief te stimuleren, verbeteren organisaties niet alleen het welzijn, maar ook de productiviteit.”

Rust is geen luxe. Het is een voorwaarde om duurzaam inzetbaar te blijven.

Wettelijke vakantiedagen overdragen: sinds 2024 een optie — maar weinig gebruikt

Sinds 1 januari 2024 mogen werknemers hun ongebruikte wettelijke vakantiedagen in specifieke omstandigheden meenemen naar de volgende twee kalenderjaren. Dit geldt als men zijn vakantie niet kon opnemen door:

• moederschapsverlof
• geboorteverlof
• adoptieverlof of pleegouderverlof
• verlof voor pleegzorg
• ziekte, beroepsziekte of ongeval

Van de bevraagde werknemers:

• 14% kwam hiervoor in aanmerking
• daarvan maakte 6 op de 10 effectief gebruik van de overdrachtsmogelijkheid
• 1 op 3 liet de dagen liggen
• 8% had al zijn wettelijke vakantiedagen opgenomen

Dat één derde dit recht niet gebruikte, wijst opnieuw op een pijnpunt: veel werknemers kennen de regeling niet, of voelen zich niet comfortabel genoeg om ze toe te passen.

Wat kunnen organisaties hiermee doen?

Dit onderzoek toont scherp aan dat:

• Werknemers vaak niet durven of niet kunnen loskoppelen.
• Werkdruk en cultuur een directe invloed hebben op welzijn.
• Teams baat hebben bij duidelijkheid, transparantie en aanmoediging rond verlof.

Organisaties die actief sturen op rust en herstel — in plaats van “gewoon doorwerken” te belonen — creëren veerkrachtige, gezondere en meer productieve werknemers.

Over het onderzoek

Het onderzoek werd uitgevoerd door iVOX in opdracht van Protime tussen 18 februari en 10 maart 2025, bij 1.000 Nederlandstalige Vlaamse bedienden. Representatief op leeftijd, geslacht, diploma en taal. Maximale foutenmarge: 3,02%.

Struggel jij ook met een probleem rond jouw vakantiedagen? Ga dan zeker te rade bij een loopbaancoach en ga op zoek naar een beter evenwicht in je werk- privé balans!

Bron: Protime

Loopbaanbegeleiding Loopbaanbegeleiding op maat.