2024 lijkt een breekpunt in de arbeidsmarktstatistieken. Waar we jarenlang een dalende trend zagen in de werkloosheidscijfers, zien we nu signalen van stagnatie en zelfs stijging. De tijdelijke werkloosheid neemt opnieuw toe, faillissementen zorgen voor meer banenverlies, en bepaalde verlofstelsels veranderen van richting. 2025 zal duidelijk maken of deze beweging een tijdelijke hapering is of het begin van een nieuwe trend.
Vergoede volledige werkloosheid: einde van een lange daling
De RVA stelt vast dat de vergoede volledige werkloosheid in 2024 stabiel bleef na jaren van daling.
- Gemiddeld aantal uitkeringsgerechtigde volledig werkloze werkzoekenden per maand in 2024: 284.859
- 2023: 284.786
- Verschil: +0,03%
Voor het eerst sinds 1977 bleven de cijfers de voorbije jaren onder de symbolische grens van 300.000. In 2024 werd deze grens niet overschreden, maar de dynamiek achter de cijfers is groot: elk kwartaal wordt ongeveer 18% van de werklozenpopulatie vernieuwd door instroom en uitstroom.
De neerwaartse trend die voor corona begon, werd in 2020 tijdelijk doorbroken door de pandemie, maar hernam in 2022. 2024 lijkt nu een moment van stilstand, mogelijk een voorbode van een trendbreuk.
Banenverlies door faillissementen: +20% in één jaar
Het Fonds voor Sluiting van Ondernemingen registreerde in 2024 11.039 faillissementen.
- Bedrijven met personeel: 3.828
- Verloren banen: 30.163 (+20% t.o.v. 2023)
De stijging kan deels verklaard worden door een combinatie van economische druk (inflatie, stijgende energiekosten), structurele herstructureringen in sectoren zoals retail en industrie, en de nasleep van verhoogde rentetarieven die investeringen en liquiditeit onder druk zetten.
Tijdelijke werkloosheid: +5,3% na jaren van stabiliteit
In 2024 steeg het aantal tijdelijk werkloze werknemers tot gemiddeld 126.985 per maand, tegenover 120.565 in 2023.
- Stijging: +5,3% op jaarbasis
- Oorzaken:
- Zwakke industriële activiteit in bepaalde sectoren (o.a. metaal, chemie, bouw)
- Extreem regenweer, waardoor bijvoorbeeld bouw- en buitenactiviteiten regelmatig stillagen
Hoewel dit ver afstaat van de piek tijdens de coronacrisis (bijna 1,22 miljoen tijdelijk werklozen in 2020), vormt het wel een signaal dat conjuncturele en klimatologische factoren het systeem opnieuw zwaarder belasten.
Loopbaanonderbreking en thematische verloven: gemengde bewegingen
In totaal ontvingen in 2024 gemiddeld 240.487 personen per maand een uitkering voor loopbaanonderbreking, tijdskrediet of thematisch verlof (+0,6% t.o.v. 2023).
Dalingen:
- Gewone loopbaanonderbreking: -5,8%
- Tijdskrediet: -3,4% (86.693 uitkeringsgerechtigden) – opmerkelijk na jarenlange groei
Stijgingen:
- Thematische verloven: +5,7%, volledig gedragen door de toename in ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof op recordhoogte
Ouderschapsverlof is populairder dan ooit:
- Gemiddeld: 101.774 personen per maand
- Symbolische grens van 100.000 werd voor het eerst doorbroken
- Stijging zelfs boven het coronapiekjaar
Dit wijst op blijvende aandacht voor work-life balance en gedeelde ouderlijke verantwoordelijkheden.
Andere thematische verloven
- Verlof voor medische bijstand: -6,3% tot gemiddeld 19.197 per maand
- Palliatief verlof en verlof voor mantelzorg blijven zeldzaam (gemiddeld ±300 per maand)
Conclusie: 2024 als “cliffhanger”
De combinatie van stabiele maar niet langer dalende werkloosheid, stijgende tijdelijke werkloosheid en meer banenverlies door faillissementen wijst op een veranderend economisch klimaat.
Of 2024 daadwerkelijk een kanteljaar was, zal afhangen van:
- De economische context in 2025 (groei, inflatie, energieprijzen)
- Beleidsmaatregelen in uitvoering van het regeerakkoord
- Structurele trends zoals vergrijzing, digitalisering en klimaatimpact
Meer cijfers over Werkloosheid kan je vinden op Aravstat van VDAB.
