Studie
Langdurig stilzitten voor een beeldscherm leidt vaak tot fysieke klachten en verhoogd ziekteverzuim. Uit een uitgebreide zelfevaluatie van HR- en Well-beingexpert Attentia, uitgevoerd bij ruim 22.800 medewerkers, blijkt dat bijna twee op de drie beeldschermwerkers (64%) klachten rapporteren. Deze klachten richten zich voornamelijk op de nek, onderrug en schouders. De belangrijkste oorzaken zijn langdurig stilzitten, stress en een gebrek aan kennis over ergonomisch werken.
Klachten veroorzaakt door lang stilzitten
Beeldschermwerkers ervaren vooral klachten aan de nek (33,2%), onderrug (32,6%) en schouders (24,8%). Daarnaast worden pijn in de bovenrug (22,6%) en hoofdpijn (21%) vaak gemeld. Klachten aan de armen, handen, benen of voeten komen beduidend minder vaak voor.
Volgens de experts zijn klachten aan de wervelkolom het gevolg van langdurig stilzitten. Tijdens beeldschermwerk raken werknemers vaak onbewust in een passieve houding waarbij de houdingsspieren niet actief zijn, wat leidt tot een verhoogde druk op de gewrichten van de nek en onderrug. Het leunen van de ellebogen op de tafel kan bovendien bijdragen aan verhoogde spierspanning rond de schouders. Stress verergert deze klachten, omdat het zorgt voor aangespannen spieren en een slechtere lichaamshouding.
Verschillen tussen mannen en vrouwen
Vrouwen rapporteren vaker fysieke klachten dan mannen. Zo klaagt 43% van de vrouwen over nekklachten, tegenover 26% van de mannen. Ook schouderklachten (34% versus 18%) en hoofdpijn (30% versus 15%) komen bij vrouwen significant vaker voor. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat 80% van de mannen aangeeft regelmatig af te wisselen tussen taken waarbij ze moeten bewegen of pauzeren, terwijl dit bij vrouwen slechts 63% is.
Leeftijd heeft daarentegen weinig invloed op het soort klachten. Nek- en onderrugklachten blijven relatief constant over de leeftijdsgroepen, met een lichte piek bij veertigers. Schouderklachten tonen geen significante leeftijdsverschillen, terwijl dertigers en veertigers iets vaker last hebben van de bovenrug en het hoofd dan twintigers en 50-plussers.
Ergonomische oplossingen alleen niet voldoende
Hoewel veel beeldschermwerkers over een ergonomische bureaustoel beschikken, blijkt dit vaak niet voldoende om klachten te voorkomen. Zo heeft 88% een in hoogte verstelbare stoel en beschikt 83,7% over een zitvlak dat verschoven kan worden. Toch geeft meer dan 50% van de medewerkers met onderrugklachten aan dat de lendensteun onvoldoende ondersteuning biedt, wat leidt tot een doorgezakte houding.
Volgens Attentia is sensibilisatie cruciaal. Wanneer medewerkers begrijpen waarom bepaalde instellingen belangrijk zijn, passen ze hun werkplek beter aan. Dit benadrukt het belang van voorlichting over ergonomie en het gebruik van hulpmiddelen.
Impact op ziekteverzuim
Fysieke klachten hebben niet alleen invloed op het welzijn van medewerkers, maar ook op de bedrijfsvoering. Bijna één op de tien beeldschermwerkers geeft aan door fysieke klachten al eens afwezig te zijn geweest van het werk. In de helft van deze gevallen duurde de afwezigheid langer dan een week.
Deze cijfers onderstrepen het belang van ergonomie op de werkplek en het doorbreken van langdurig zitten. Niet alleen om klachten te voorkomen, maar ook om de impact op ziekteverzuim en productiviteit te minimaliseren. In mei van dit jaar is de wetgeving rond ergonomie herzien. Ergonomie wordt nu expliciet gedefinieerd als het aanpassen van het werk aan de mens, in plaats van andersom.
Over het onderzoek
De gegevens zijn gebaseerd op de resultaten van de Self Assessments Beeldschermwerk die Attentia tussen 2016 en 2024 uitvoerde bij 22.875 medewerkers, voornamelijk uit grote bedrijven (>100 medewerkers). Sinds 2016 is een medisch onderzoek voor beeldschermwerkers niet meer verplicht, maar bedrijven moeten nog wel elke vijf jaar een risicoanalyse rond beeldschermwerk coördineren. Dit kan efficiënt worden uitgevoerd via een online zelfevaluatie.