In juni 2023 vierde de inkomensgarantie-uitkering (IGU) haar 30-jarig bestaan. Deze uitkering biedt financiële ondersteuning aan werklozen die deeltijds aan de slag gaan, door ervoor te zorgen dat hun totale inkomen niet lager uitvalt dan hun voltijdse werkloosheidsuitkering. Ter gelegenheid van deze mijlpaal publiceerde de RVA een evaluatie van deze maatregel.
Positieve Impact op Lange Termijn
De IGU werd in 1993 ingevoerd met twee hoofddoelen: het besparen op werkloosheidsuitgaven voor deeltijdse werknemers die hun loon aanvulden met werkloosheidsuitkeringen en het stimuleren van deze groep om meer te werken. Volgens Michiel Segaert, adjunct-directeur bij de RVA, zijn deze doelen over het algemeen bereikt:"Op lange termijn blijkt het stelsel adequaat. Het heeft structurele besparingen opgeleverd en deeltijdse werknemers gestimuleerd om meer uren te werken. Bovendien zijn er aanpassingen doorgevoerd om de meest kwetsbare groepen beter te beschermen."
Complexiteit en Onbedoelde Gevolgen
Hoewel de IGU overwegend positief wordt geëvalueerd, zijn er ook aandachtspunten. Volgens Sébastien Votquenne, auteur van de evaluatiestudie, is de toepassing van de regeling complex vanwege de combinatie van werkloosheidsregels en diverse werksituaties. Dit leidt soms tot onbedoelde situaties, zoals ongelijkheden tussen mannen en vrouwen.
De loonkloof tussen mannen en vrouwen speelt bijvoorbeeld ook binnen de IGU een rol. Het aandeel mannen in dit stelsel is al 30 jaar relatief laag (minder dan 25%), terwijl vrouwen vaker deeltijds werken en daardoor een lager loon en lagere uitkeringen ontvangen. Segaert benadrukt:"De regels van de IGU zijn gelijk voor iedereen, maar worden toegepast in een context van structurele ongelijkheden op de arbeidsmarkt. Dit soort nuances wilden we in de studie expliciet belichten."
Uitdagingen bij Hervorming
De complexiteit van de IGU maakt aanpassingen aan het systeem lastig. Segaert waarschuwt dat elke wijziging, hoe goed bedoeld ook, het risico loopt om de regeling nóg ingewikkelder te maken. Dit kan leiden tot "non take-up," waarbij mensen die recht hebben op de uitkering, deze niet aanvragen omdat ze het systeem niet begrijpen.
Daarnaast moeten wijzigingen zorgvuldig worden afgewogen om werkgelegenheidsvallen te vermijden, waarbij het inkomen met IGU hoger zou kunnen uitvallen dan bij voltijds werk. Dit zou leiden tot oneerlijke concurrentie en ondermijning van de arbeidsmarkt.
IGU in Perspectief
Hoewel het IGU-stelsel relatief klein is – slechts 1 op de 35 deeltijds werkenden maakt er gebruik van – blijft het een belangrijk instrument om mensen te stimuleren actief te blijven op de arbeidsmarkt. Het is niet de enige regeling die deeltijds werk ondersteunt; de RVA biedt ook onderbrekingsuitkeringen zoals ouderschapsverlof, waarvan ongeveer 180.000 deeltijds werkenden gebruikmaken. Veel van deze systemen bestonden nog niet toen de IGU werd ingevoerd, wat de historische relevantie van deze regeling onderstreept.
De evaluatie van de IGU laat zien hoe belangrijk het is om de balans te vinden tussen eenvoud, effectiviteit en rechtvaardigheid. Ondanks de uitdagingen blijft het een essentieel hulpmiddel voor deeltijds werkenden die hun plek op de arbeidsmarkt willen versterken.
Vragen over deeltijds werken? een loopbaanbegeleider kan je er bij helpen.
|
LoopbaanbegeleidingLoopbaanbegeleiding op maat. |
