Veel onderzoekers vragen zich af welke leiderschapsstijl het beste is voor de toekomst. De wereld wordt steeds complexer, veranderingen volgen elkaar sneller op, en onverwachte gebeurtenissen zoals rampen zullen organisaties vaker treffen. Leiders staan steeds vaker voor lastige problemen door tegenstrijdige belangen. Ook sociale, culturele, geopolitieke, milieu- en gezondheidskwesties zullen een grotere rol spelen in het dagelijks functioneren van organisaties.
In dit artikel bekijken we de huidige manier van denken over leiderschap en onderzoek ik een nieuwe invalshoek: niet alleen kijken naar de leider als individu, maar ook naar hoe leiderschap past binnen het bredere geheel van de organisatie en de wereld.
60 Jaar Onderzoek Zonder Perfect Leiderschapsprofiel
Er is veel onderzoek gedaan naar wat de beste leiderschapskenmerken en -stijlen zijn voor de toekomst, maar een ideaal profiel is nooit gevonden. Ali Fenwick, professor in Organisatie, Gedrag en Innovatie, vraagt zich af hoe leiders relevant kunnen blijven te midden van zoveel veranderingen. Hij stelt dat zestig jaar leiderschapsonderzoek vooral gericht was op het individu. Ondanks duizenden studies waarin grote leiders werden bestudeerd, is het niet gelukt om één perfect leiderschapsprofiel te creëren. Dit komt omdat mensen complex zijn, met verschillende eigenschappen, denkstijlen en ervaringen.
Sluiten Leiderschapsprogramma’s Wel aan?
Leiderschapsprogramma’s worden steeds populairder, wat positief is. Maar deze programma’s sluiten niet altijd goed aan bij de praktijk. Leiders zoeken vaak naar snelle oplossingen, terwijl ontwikkeling geduld vereist. Veel leiders voelen zich gevangen in de structuur van hun organisatie, de dagelijkse hectiek, hun ambities en de eisen die de omgeving aan hen stelt.
Flexibel Leiderschap: Lessen uit het Verleden
In hun boek Het begin van alles beschrijven David Graeber en David Wengrow hoe onze voorouders een ongekende mentale flexibiliteit hadden. Ze onderzoeken de Nambikwara, een kleine groep boeren en veetelers in Brazilië. Deze groep leefde in twee totaal verschillende samenlevingen: tijdens het regenseizoen woonden ze in dorpen en deden ze aan landbouw, terwijl ze de rest van het jaar als jagers en verzamelaars rondtrokken. De leiders van de Nambikwara pasten hun stijl van leidinggeven aan op de omstandigheden: in de droge periode waren ze autoritair en daadkrachtig, terwijl ze tijdens het regenseizoen meer bemiddelend en zorgzaam optraden. Deze flexibele leiderschapsstijl functioneerde heel goed binnen hun samenleving.
Macht en Leiderschap Vandaag de Dag
In de loop der tijd zijn we leiderschap en macht heel serieus gaan nemen. Eenmaal verworven macht en invloed zien we als iets dat we moeten behouden, in plaats van doorgeven. Dit heeft geleid tot situaties waarin macht vaak ontspoort, met negatieve gevolgen voor organisaties en de politiek. Leiders raken geïsoleerd, krijgen weinig feedback en blijven vaak binnen hun eigen comfortzone. Dit maakt het moeilijker om flexibel te blijven en zich aan te passen aan veranderende omstandigheden.
Rolfluïditeit: De Weg naar Flexibiliteit
Sandra Bouckaert introduceert in haar boek Als alle stemmen spreken het concept van rolfluïditeit. Dit betekent dat leiders flexibel moeten kunnen schakelen tussen verschillende rollen en stijlen, afhankelijk van de situatie. Ze moeten strategisch en praktisch zijn, gezag uitstralen en ondersteunen, en zowel kunnen versnellen als vertragen. Rolfluïditeit vraagt ook om het vermogen om in de schoenen van anderen te staan. Slimme leiders werken daarom regelmatig mee op de werkvloer, dagen zichzelf uit en gaan het gesprek aan met mensen die hen tegenspreken. Dit helpt hen om flexibel te blijven in denken en doen.
Voorbereiding op de Toekomst
In plaats van alleen te focussen op het aanleren van leiderschapsvaardigheden, hebben we een bredere benadering nodig die kijkt naar de mens en de wereld als geheel. Deze manier van denken zou al op jonge leeftijd in het onderwijs geïntroduceerd moeten worden. Kinderen zouden moeten leren om te reflecteren, te experimenteren en samen met anderen de wereld om hen heen opnieuw vorm te geven. Op die manier kunnen zij als toekomstige leiders helpen om een wereld te creëren die klaar is voor de uitdagingen van morgen.
Heb jij een leider waarmee de samenwerking niet goed verloopt en wil je werken naar een oplossing? Heb je vragen betreffende jouw eigen leiderschapsstijl ? Wil je onderzoeken hoe je een betere leider kan worden? Dit en veel meer kom je te weten in een loopbaanbegeleidingstraject.
LoopbaanbegeleidingLoopbaanbegeleiding op maat. |
