Het blijft ongekend krap op de
Vlaamse arbeidsmarkt. Gemiddeld genomen zijn er per openstaande vacature bij de
VDAB minder dan twee werkzoekenden. Wil Vlaanderen de tekorten op de
arbeidsmarkt terugdringen, dan moeten er veel meer werkkrachten buiten Europa
gezocht worden is de conclusie van een nieuw rapport van de Adviescommissie
Economische Migratie.
Onze regering slaagt er maar niet in om de werkzaamheidsgraad op te krikken naar de gewenste 80 procent. Een nieuw rapport van UGent@Work toont aan dat talloze mensen op beroep actieve leeftijd geen job hebben maar er ook geen zoeken. Ruim een vijfde van de 25-64-jarigen behoort tot die groep ‘inactieven’. Bij de groep 50-64 jarigen is dat zelfs een derde.
Een oplossing is dus in te zetten op activatie, maar daarnaast zullen we volgens experten van de Adviescommissie niet anders kunnen dan ook mensen van buitenaf aan te trekken als we de arbeidsmarkt enigszins willen stabiliseren. Zeker ook rekening houdend met de verdere vergrijzing.
En er is zeer hoge nood aan werkkrachten. De regering wil de komende decennia bijvoorbeeld massaal gebouwen en woningen in Vlaanderen renoveren. Daarvoor alleen rekent men dat er 17.000 tot 20.000 extra werkkrachten nodig zullen zijn in de bouwsector.
In principe kunnen bedrijven voor de genoemde beroepen nu al werkkrachten buiten Europa zoeken. Maar dan moeten ze eerst kunnen aantonen dat ze hier echt niemand vinden. En dat kost veel tijd en energie. Een versnelde procedure is enkel mogelijk als er in elf andere Europese landen ook een tekort is aan hetzelfde profiel. Dat is onlogisch, zegt de adviescommissie: andere landen hebben misschien geen tekorten, maar vaak hebben ze ook geen mensen op overschot die hier kunnen werken.
In Vlaanderen komen midden geschoolde functies niet automatisch in aanmerking voor economische migratie. Daarvoor moeten ze eerst op een officiële lijst staan die om de twee jaar bijgewerkt wordt. Staat een functie op de lijst, dan betekent dat dat er een vermoeden is van structureel tekort voor deze beroepen. Werkgevers kunnen dan zonder een individueel arbeidsmarktonderzoek werknemers van buiten de EU aanwerven.
De Vlaamse werkgevers- en werknemersorganisaties vinden echter dat de lijst met midden geschoolde functies accurater en meer dekkend moet worden. Verder moet het voor ondernemingen helder zijn voor welke functies economische migratie automatisch tot de mogelijkheden behoort. De Vlaamse sociale partners vragen om deze lijst te integreren in de bestaande algemene knelpuntberoepenlijst van VDAB. Dat kan eenvoudig door per functie toe te voegen of deze in aanmerking komt voor economische migratie en via welke procedure. De lijst met knelpuntberoepen van VDAB wordt steeds langer en telt dit jaar al 234 beroepen.
De Adviescommissie Arbeidsmigratie vraagt concreet om de lijst met midden geschoolde functies voor economische migratie uit te breiden met 51 functies. Het gaat o.a. over chauffagist, stukadoor, wegenwerker, chef-kok en slachter.
Maar de paradox is ook dat mensen die van buiten de Europese Unie komen, bij ons moeilijk de weg naar werk vinden. Slechts één op de twee heeft een job. Vlaanderen kan wel iets betere cijfers voorleggen dan Brussel of Wallonië, maar doet het individueel nog steeds slechter dan de rest van Europa.
Logisch zou zijn dan eerst deze bevolkingsgroep aan het werk te krijgen. Echter is dat in de realiteit niet zo simpel. De twee groepen zijn immers niet gelijk. De vraag naar economische migratie is er vooral in knelpuntberoepen waar je vaak heel specifieke technische profielen nodig hebt. Die profielen hebben we niet op overschot en zullen we toch buiten de EU moeten zoeken. Het duurt simpelweg te lang als we mensen opeens moeten omscholen.
De paradox zit dus bij de migrantenstromen die we aantrekken. In vergelijking met andere landen gaat het bij ons immers veel meer om vluchtelingen en gezinsherenigingen. Vier op de tien migranten uit deze groepen hebben bijvoorbeeld geen diploma secundair onderwijs.
Meer economische migratie mag wel geen excuus zijn om inactieven niet beter aan het werk te proberen krijgen.
En werken moet lonen. In de praktijk zien we dat veel mensen met een laagbetaalde job weinig meer krijgen dan in de bijstand. Dat helpt niet om mensen te verleiden werk te zoeken.
Bronnen: Adviescommissie Economische Migratie, De Morgen
