Duaal leren, het systeem dat leren op de schoolbanken combineert met leren op de werkvloer en in 2019 breed werd uitgerold, heeft zeker in tijden van arbeidskrapte een enorm potentieel. Een blik over de grenzen heen toont aan dat het leidt tot minder jeugdwerkloosheid, minder schooluitval en een betere aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt.
Maar uit een rondvraag van De Tijd blijkt dat het systeem moeilijk van de grond komt.
Zo'n 2.800 leerlingen startten dit schooljaar met duaal leren, een vijfde meer dan vorig jaar. De werkgeversorganisatie Voka hoopt op 10.000 duale leerlingen tegen 2030.
In het veld luidt de analyse dat er nog veel werk aan de winkel is. Vooreerst is de instroom niet voldoende. Amper iets meer dan 3 procent van alle Vlaamse leerlingen in de derde graad van het technisch en het beroepsonderwijs doet aan duaal leren. Dat is maar een fractie van het potentieel. De cijfers stijgen, maar het potentieel van duaal leren blijft voor een groot deel onaangeroerd',
Dat leerlingen niet staan te drummen heeft grotendeels met het negatieve imago te maken. Leerlingen en vooral hun ouders zien duaal leren nog te veel als minderwaardig aan een 'gewone' voltijdse opleiding. Dat komt deels door de associatie met het deeltijds beroepsonderwijs, waar vaak de meest kwetsbare jongeren in terechtkomen.
Maar ook bedrijven haken af. Believers van het eerste uur, zetten duaal leren stop of op een lager pitje. De analyse luidt dat er erg veel werk in kruipt, maar dat de return klein is. Het bleek ook ijdele hoop dat de leerlingen na hun afstuderen de weg naar het bedrijf zouden terugvinden. Verder wordt er gemeld dat de te behalen leerdoelen te detaillistisch en niet flexibel zijn. Het strikte leerprogramma veroorzaakt wrevel. Leerlingen moeten minstens 14 uur op de werkvloer doorbrengen, wat niet vanzelfsprekend is in meer theoretische richtingen. En bedrijven krijgen vaak weinig ruimte om zelf te beslissen wat ze aanleren, waardoor er weinig plaats is voor innovatieve ontwikkelingen.
Aan boord houden
Als we nieuwe geïnteresseerde bedrijven aan boord willen houden, moet het flexibeler en moet het van een sturend naar een faciliterend kader evolueren en de administratieve rompslomp moet beter klinkt het vanuit het werkveld.
Maar er zijn ook wel successen. Bij de chemiegigant BASF worden jaarlijks tientallen leerlingen gevormd. Zo'n 70 procent blijft uiteindelijk in dienst. Ook bij kleinere familiebedrijven, zeker in de tuinbouw, klinken positieve verhalen. Als succesfactoren wijzen ze een goede matching en een duidelijke return voor het bedrijf aan.
Kwetsbare jongeren dreigen uit de boot te vallen
Vanaf dit jaar wordt het deeltijds beroepsonderwijs volledig geïntegreerd in duaal leren, wat deels de licht stijgende cijfers van dit schooljaar verklaart. De vrees leeft dat dat twee negatieve gevolgen zal hebben. De onduidelijkheid rond duaal leren zal daar wellicht door versterkt worden
En men vreest verder dat de integratie de leerlingen uit het deeltijds beroepsonderwijs geen goed zal doen. Zij moeten nu ook aan de strenge voorwaarden van duaal leren voldoen - zo moeten ze 'arbeidsrijp' en 'arbeidsbereid' zijn - en moeten ze een steviger en minder flexibel traject volgen. Maar veel van die jongeren, zeker de meest kwetsbare, hebben meer tijd en begeleiding nodig.
Stof tot nadenken dus en dringend tijd voor actie of dit wordt een grote gemiste kans.
Bron De tijd
