Volgens de Nederlandse historicus en schrijver Rutger Bregman werken we in 2030 nog slechts vijftien uur per week. Volgens hem is dit de oplossing voor veel problemen van deze tijd: stress, werkloosheid, emancipatie, vergrijzing, ...
“Ruim een eeuw lang werd onze werkweek steeds korter. Maar sinds de jaren tachtig werken we alleen maar meer.” Een raadsel, volgens de 26-jarige Nederlandse historicus en schrijver Rutger Bregman: “Want een kortere werkweek is de oplossing voor bijna alle grote problemen van deze tijd.”
Ons leven zit tegenwoordig behoorlijk vol, een groot deel van deze tijd besteden we aan onze baan. Maar ook buiten de job willen we nog zeer veel: een gezin, een rijk sociaal leven, sporten, hobby's en genieten van zo veel mogelijk leuke activiteiten.
Werken én genoeg tijd hebben voor de andere dingen die je belangrijk vindt, dat is hét ideaal. Dat vindt ook psycholoog en stress-expert Thijs Launspach. Hij schreef hierover in 2018 het boek Fokking Druk.
Hij schrijft hierover "Maar dit ideaal is lang niet zo makkelijk te bereiken en het is zeker niet voor iedereen weggelegd. De norm is voor het overgrote deel van de werkende bevolking toch nog steeds een fulltime werkweek waarin gemiddeld 38 uur wordt gewerkt. Tel daar nog eens het woon-werkverkeer - bij op en het is nog maar de vraag of je na je werk nog tijd of energie over hebt voor de andere onderdelen van je leven…"
Toch is er volgens Launspag één veelbelovende oplossing waar je nog niet zoveel over hoort: simpelweg de werkweek korter maken. Een kortere werkweek zorgt er volgens hem voor dat mensen meer tijd hebben voor de rest van hun leven, dat ze minder stress hebben en gelukkiger zijn op hun werk en daarbuiten. Je wordt er ook gezonder van: in sommige proeven daalde het aantal ziekmeldingen met de helft.
In zijn boek een werkweek van 4 uur legt Thomas Ferris in 2007 al uit hoe je het ok als zelfstandige voor elkaar kan krijgen om rijk te leven zonder veel te doen. De historicus Bregman ziet het zo: "De opmars van de vrije tijd zette zich na de Tweede Wereldoorlog gestaag door. Maar in de jaren tachtig kwam de krimp van de werkweek knarsend tot stilstand. Vrouwen stroomden massaal de arbeidsmarkt op en gezinnen kregen het steeds drukker. Geld werd niet meer in tijd, maar in spullen omgezet.
Bregman pleit daarom voor een geleidelijke overgang naar de 15-urige werkweek. “ Het zou wel eerst weer een politiek ideaal moeten worden erkent hij. We zouden stapje voor stapje minder gaan werken, geld inruilen voor tijd, het pensioenstelsel flexibiliseren en nog allerhande collectieve acties moeten opzetten.
Jan Denys, arbeidsmarktdeskundige voor Randstad, maakt heel wat kanttekeningen bij de redenering van Bregman. “Bregman vertrekt impliciet van de tweedeling werk-vrije tijd, waarbij de vrije tijd duidelijk zijn voorkeur geniet. In deze redenering wordt werk nog steeds uitsluitend als middel gezien om inkomen te verwerven. Intussen hebben sociologen overtuigend aangetoond dat betaald werk ook heel wat andere fundamenteel menselijke behoeften invult zoals sociale contacten, zingeving, persoonlijke ontwikkeling en tijdstructurering. Bovendien ben ik niet overtuigd dat vrije tijd op al deze behoeften per definitie beter scoort dan arbeid. Sommige vrije tijd levert minstens zoveel stress op als arbeid.” “Bregman vervalt ook neiging om de maatschappij collectieve oplossingen op te dringen”, zegt Jan Denys. “Dat spoort niet met de individualiseringstendens. Als individuen of families zelf beslissen om productiviteitswinsten om te zetten in meer vrije tijd, dan is dat prima. Dat gebeurt nu al volop.
Ook Frank Vander Sijpe, Directeur HR Research bij Securex, gelooft niet dat het zo’n vaart zal lopen. “De 15-urige werkweek van Rutger Bregman gaat uit van de traditionele - en steeds meer achterhaalde - benadering dat het loon een weergave is van het aantal uren dat je werkt. Hij is er ook voorstander van dat mensen individueel moeten kunnen beslissen hoeveel uren ze willen werken.
Volgens ons klopt dit helemaal. Je kan dergelijke veranderingen niet collectief opleggen, niet iedereen heeft er ook nood aan, dat is een foute denkpiste. Er moeten wel meer middelen komen om het mogelijk te maken voor de individuen die hier wel voor willen kiezen.
En hoe zit het met jouw werk-privé balans? Ben jij tevreden?
Bronnen:
Thijs Launspach, Fukking druk, 2018
Rutger Bregman, Gratis geld voor iedereen. En nog vijf grote ideeën die de wereld kunnen veranderen, 2014.
Timothy Ferris, Leid een rijk leven zonder veel te doen, 2007
https://www.jobat.be/nl/art/15-urige-werkweek-de-toekomst
